Αρμοδιότητα του δήμου τα αδέσποτα...

Υπάρχει πρόβλημα με τα αδέσποτα … το έχετε καταλάβει κύριε Δήμαρχε ?

Αγωγή έχει καταθέσει δημότης και την έχει κερδίσει τελικά (αποζημιώθηκε από Δήμο γιατί τον δάγκωσε σκύλος). Διαβάστε την σχετική τεκμηρίωση του Συνηγόρου το Πολίτη – Συνηγόρου του Δημότη …

Αντιμετώπιση του ζητήματος των αδέσποτων ζώων

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Η παρουσία αδεσπότων ζώων και τα προβλήματα που συνεπάγεται για την ασφάλεια των πολιτών, τη δημόσια υγεία, αλλά και τις συνθήκες διαβίωσης των ίδιων των ζώων, φθάνουν στο ΣτΠ με ποικίλα αιτήματα, άλλοτε γενικής φύσεως (εξάλειψη του φαινομένου) και άλλοτε ειδικότερης (αίτημα αποζημίωσης για ζημία που προκλήθηκε από επίθεση αδεσπότου).

Από τη διερεύνηση των[.....]

αναφορών αλλά και τη γενικότερη μελέτη του προβλήματος, διαπιστώθηκε ότι, ενώ το νομοθετικό πλαίσιο είναι επαρκές, οι ελλείψεις εντοπίζονται αφενός στην παράλειψη των Δήμων να εφαρμόσουν τα όσα προβλέπονται από τις σχετικές ρυθμίσεις, και αφετέρου στην παράλειψη της κεντρικής διοίκησης να ασκήσει αποτελεσματικά την εποπτεία της για την εφαρμογή τους.

Στην κατάσταση αυτή συμβάλλει επίσης η απουσία πρόβλεψης, αφενός κυρώσεων σε βάρος των Δήμων όταν δεν εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους, και αφετέρου παροχής αποζημίωσης από τους Δήμους σε πολίτες θύματα επιθέσεων αδεσπότων. Ακολουθεί λεπτομερής αναφορά στο υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο (ευρωπαϊκό και εθνικό και στις συγκεκριμένες αρμοδιότητες των Δήμων) και στα προβλήματα που ανακύπτουν από τις ελλείψεις του πλαισίου αυτού.

ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Α. ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ
1.Η πρώτη νομοθετική πράξη για την καλή μεταχείριση των ζώων σε επίπεδο ΕΕ εκδόθηκε το 1974 και αφορούσε την προστασία των ζώων κατά τη σφαγή (αυτή η νομοθετική πράξη επικαιροποιήθηκε στη συνέχεια με την οδηγία 93/119/EOK). Έκτοτε συγκροτήθηκε ένα σημαντικό "οπλοστάσιο" κοινοτικών νομοθετικών πράξεων για τη μεταχείριση των ζώων. Όσον αφορά τα ζώα εκτροφής, τα γενικά κατώτατα επίπεδα για την προστασία τους καθορίστηκαν από την οδηγία 98/58/EK. Από τη δεκαετία του '80 οι περιβαλλοντικές πολιτικές της ΕΕ περιλαμβάνουν μέτρα για τη βελτίωση της καλής μεταχείρισης των ζώων.
2.Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία των Ζώων Συντροφιάς του Συμβουλίου της Ευρώπης τέθηκε προς υπογραφή στις 13.111.1987 και τέθηκε σε ισχύ την 1η Μαΐου 1992. Η Ελλάδα την υπέγραψε στις 13.11.1987 και κύρωσε με το Ν. 2017/1992 (ΦΕΚ 31 Α/27.02.1992). Η λόγω Συνθήκη στόχο έχει, μεταξύ άλλων, να προστατεύσει τόσο τα αδέσποτα ζώα, όσο και τους πολίτες από προβλήματα που μπορεί να δημιουργηθούν από αυτά. Συγκεκριμένα, στο κεφάλαιο ΙΙΙ, Συμπληρωματικά μέτρα για αδέσποτα ζώα, άρθρο 12, αναφέρει ότι όταν ένα κράτος μέλος θεωρεί ότι ο αριθμός των αδεσπότων αποτελεί πρόβλημα, οφείλει να λάβει όλα τα νομοθετικά και διοικητικά μέτρα που είναι αναγκαία για να μειωθεί ο αριθμός, με τρόπο ώστε να μην προκαλείται πόνος ή αγωνία στα ζώα. Επίσης στην παράγραφο α, εδάφιο 6 του άρθρου, αναφέρεται ότι πρέπει να ενθαρρύνεται όποιος συναντά αδέσποτα ζώα, να το αναφέρει στις αρμόδιες αρχές.
3.Η συνθήκη για την ΕΕ από το 1999 αναγνωρίζει επίσημα την ανάγκη καλής μεταχείρισης των ζώων. Το πρωτόκολλο για την προστασία και την καλή διαβίωση των ζώων, που έχει προσαρτηθεί στη Συνθήκη περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, το οποίο είναι νομικά δεσμευτικό, αναγνωρίζει τα ζώα ως όντα με αισθήματα και ορίζει τα εξής:
«Κατά τη διαμόρφωση και την υλοποίηση των πολιτικών της Κοινότητας στους τομείς της γεωργίας, των μεταφορών, της εσωτερικής αγοράς και της έρευνας, η Κοινότητα και τα κράτη μέλη λαμβάνουν πλήρως υπόψη τις ανάγκες της καλής διαβίωσης των ζώων, τηρώντας συνάμα τις νομοθετικές ή διοικητικές διατάξεις και τα έθιμα των κρατών μελών που αφορούν ιδίως τους λατρευτικούς τύπους, τις πολιτιστικές παραδόσεις και την κατά τόπους πολιτιστική κληρονομιά.»
4.Στην τρέχουσα φάση, η ΕΕ έχει εκπονήσει και προωθεί Κοινοτικό Σχέδιο Δράσης για την Ορθή Μεταχείριση των Ζώων 2006-2010 στη βάση των πέντε βασικών ελευθεριών των ζώων, όπως αυτές έχουν θεσπιστεί από το Farm Animal Welfare Council το 1979:
◦Ελευθερία (απαλλαγή) από πείνα και δίψα
◦Ελευθερία (απαλλαγή) από την ταλαιπωρία
◦Ελευθερία (απαλλαγή) από τον πόνο, τον τραυματισμό ή την ασθένεια
◦Ελευθερία (απαλλαγή) να εκφραστεί με φυσιολογική συμπεριφορά
◦Ελευθερία (απαλλαγή) από το φόβο και τον κίνδυνο
5.Ο γενικός στόχος του σχεδίου δράσης είναι να καθορίσει τα μέτρα που προτίθεται να λάβει η Επιτροπή κατά την επόμενη πενταετία για την προώθηση της καλής μεταχείρισης των ζώων. Η Επιτροπή καθόρισε τους ακόλουθους πρωταρχικούς στόχους για το σχέδιο δράσης:
◦σαφέστερος προσανατολισμός των κοινοτικών πολιτικών στον τομέα της καλής μεταχείρισης των ζώων
◦συνέχιση της προώθησης υψηλών προτύπων στον τομέα της καλής μεταχείρισης των ζώων
◦καλύτερη επικέντρωση όσον αφορά την κατανομή των πόρων
◦υποστήριξη των μελλοντικών τάσεων στην έρευνα για την καλή μεταχείριση των ζώων
◦συνέχιση της αναζήτησης εναλλακτικών λύσεων αντί των πειραμάτων σε ζώα
◦εξασφάλιση συνεκτικότερης και πιο συντονισμένης προσέγγισης όσον αφορά
◦την καλή μεταχείριση των ζώων σε όλους τους τομείς της κοινοτικής πολιτικής κατάρτισης που υλοποιούνται ήδη σε εθνικό επίπεδο.
6.Αρμόδιες σε κρατικό επίπεδο είναι οι εθνικές αρχές πρέπει να διασφαλίζουν ότι όλοι όσοι εμπλέκονται στην αλυσίδα εκτροφής, διακίνησης και εμπορίας ζώων, καθώς και οι κάτοχοι ζώων, τηρούν τους κανόνες καλής μεταχείρισης των ζώων. Το Γραφείο Τροφίμων και Κτηνιατρικών Θεμάτων της ΕΕ (ΓΤΚΘ) διενεργεί επιθεωρήσεις για να ελέγχει ότι η νομοθεσία της ΕΕ εφαρμόζεται και επιβάλλεται σωστά. Στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης προβλέπεται η εκπαίδευση των εθνικών αρχών που είναι αρμόδιες για τον έλεγχο των προτύπων καλής μεταχείρισης των ζώων, επιπλέον των προγραμμάτων.

Β. ΕΘΝΙΚΟ
1.Τα θέματα περί αδεσπότων ζώων ρυθμίζονται στη χώρα μας από διάφορα νομοθετήματα, με κεντρικό το Ν. 3170/2003 «Ζώα συντροφιάς, αδέσποτα ζώα και άλλες διατάξεις». Με το νόμο αυτό εισάγονται συγκεκριμένες υποχρεώσεις, τόσο για τους ιδιώτες κατόχους σκύλων, όσο και για τους Δήμους. Οι υποχρεώσεις των ιδιωτών προβλέπουν, μεταξύ άλλων, την δήλωση του ζώου στον φορέα που είναι αρμόδιος για την τήρηση των σχετικών αρχείων, την μέριμνα για τη σήμανση και την καταγραφή των ζώων καθώς και την απόκτηση σχετικού βιβλιαρίου υγείας.
2.Στο Ν. 3399/05, άρθρο 20, παρα. 14.α) Η παράγραφος 1 του άρθρου 4 του ν.604/1977 (ΦΕΚ 163 Α΄) , όπως αντικαταστάθηκε με την παράγραφο 1 του άρθρου 14 του ν.3170/2003 (ΦΕΚ 191 Α΄) , αντικαθίσταται ως εξής:
1.«Τα κτηνιατρεία και οι κτηνιατρικές κλινικές ιδρύονται κατ’ αποκλειστικότητα από κτηνιάτρους. Κατ ’ εξαίρεση μπορούν να ιδρύουν και οι Ο.Τ.Α., αλλά μόνο για αδέσποτα ζώα, υπό την προϋπόθεση ότι θα έχουν επιστημονικά υπεύθυνο κτηνίατρο για τη λειτουργία τους. Τα ενδιαιτήματα ιδρύονται και λειτουργούν από φυσικά ή νομικά πρόσωπα.»
3.Στην Υ.Α. 280241/01.12.2003, Άρθρο 1, προβλέπεται η σήμανση και καταγραφή των σκύλων από τους ιδιοκτήτες τους, σύμφωνα με τα ακόλουθα:
◦Οι νέοι ιδιοκτήτες σκύλων οποιασδήποτε κατηγορίας και ηλικίας υποχρεούνται να σημαίνουν το σκύλο τους σύμφωνα με την παρ. 1α του άρθρου 2 του Ν.3170/2003.
◦Οι ήδη κατέχοντες σκύλο οποιασδήποτε κατηγορίας υποχρεούνται σε διάστημα 6 μηνών από την έκδοση της παρούσας Υπουργικής Απόφασης να σημάνουν το ζώο τους.
◦Αρμόδιος φορέας για την τήρηση της ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων των στοιχείων των σκύλων που έχουν σημανθεί ορίζεται ο Πανελλήνιος Κτηνιατρικός Σύλλογος.
◦Ο τρόπος σήμανσης των ζώων είναι η μέθοδος της ηλεκτρονικής ταυτοποίησης (microchip) που βασίζεται σε προδιαγραφές ISO 11784, 11785, όπως καθορίζεται από τον Κανονισμό 998/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26 ης Μαΐου 2003 «για τους υγειονομικούς όρους που εφαρμόζονται στις μη εμπορικού χαρακτήρα μετακινήσεις ζώων συντροφιάς και για την τροποποίηση της Οδηγίας 92/65/ΕΟΚ του Συμβουλίου».
◦Κάθε microchip φέρει ένα μοναδικό αριθμό που αντιστοιχεί στο ζώο που σημαίνεται, αποτελείται έως και 16 στοιχεία και αντιστοιχεί στα στοιχεία που αναγράφονται στο Πιστοποιητικό Ηλεκτρονικής Ταυτοποίησης. α) Κατά τη σήμανση του σκύλου ο κτηνίατρος χορηγεί πιστοποιητικό ηλεκτρονικής ταυτοποίησης με τον αριθμό σήμανσης του σκύλου, τα χαρακτηριστικά του, τα στοιχεία του ιδιοκτήτη και υπογράφεται και σφραγίζεται από τον κτηνίατρο (Παράρτημα Ι). Ένα αντίγραφο παραδίδεται στον ιδιοκτήτη, ένα διατηρεί στα αρχεία του ο κτηνίατρος και ένα αποστέλλεται με ευθύνη του κτηνιάτρου στην ηλεκτρονική βάση δεδομένων που διατηρεί ο Πανελλήνιος Κτηνιατρικός Σύλλογος. Ταυτόχρονα ενημερώνεται το ατομικό βιβλιάριο υγείας διαβατήριο του ζώου. Ο αριθμός ηλεκτρονικής σήμανσης των ζώων αναγράφεται στο δελτίο παροχής υπηρεσιών που εκδίδεται μετά την πραγματοποίηση κάθε κτηνιατρικής πράξης. β) Στην ηλεκτρονική αυτή βάση δεδομένων πρέπει να εξασφαλίζεται πρόσβαση στη Διεύθυνση Κτηνιατρικής Αντίληψης, Φαρμάκων και Εφαρμογών (ΚΑΦΕ), στις Διευθύνσεις Κτηνιατρικής των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων της χώρας και στις Υπηρεσίες Δήμων και Κοινοτήτων.
4.Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Εγκύκλιος υπ’ αριθμ. 258864/24.06.2007: «Τα αδέσποτα ζώα επιτηρούνται από τους Δήμους, οι οποίοι χρηματοδοτούνται από το Υπουργείο Α.Α.κ.Τ. για την περισυλλογή τους, τη στείρωσή τους και την επανένταξή τους στο φυσικό τους περιβάλλον (Ν. 3170/03, άρθρο 7). Η υιοθεσία ενός αδεσπότου ζώου πρέπει να αποδεικνύεται με έγγραφα των Δήμων». ΥΑ 280239/2003: «Οι Δημοτικές ή Κοινοτικές Αρχές πρέπει να συμπληρώσουν με ευθύνη, προσοχή και υπευθυνότητα, έγγραφα παραχώρησης, εφιστάται δε η προσοχή των υπευθύνων ότι οι πράξεις μεταβίβασης σε ιδιώτες θα ελεγχθούν»..
5.Στο άρθρο 924 του Α.Κ. προβλέπεται ρητώς ότι ο κάτοχος ζώου ευθύνεται για τη ζημία που προξενήθηκε απ' αυτό σε τρίτον. Στο δεύτερο εδάφιο ορίζεται ότι αν η ζημία έγινε από κατοικίδιο ζώο που χρησιμοποιείται για το επάγγελμα, τη φύλαξη της κατοικίας ή τη διατροφή του κατόχου του, αυτός δεν ευθύνεται, αν αποδείξει ότι δεν τον βαρύνει κανένα πταίσμα ως προς τη φύλαξη και την εποπτεία του ζώου.
6.Επιπροσθέτως, στο άρθρο 2, παρα. 5 του Ν. 3170/2003 ορίζεται σαφώς ότι «ο ιδιοκτήτης ή ο συνοδός του σκύλου ευθύνεται για βλάβη ή ζημία που προκαλείται από το σκύλο σε ανθρώπους ή ζώα, κατά παρέκκλιση των διατάξεων του άρθρου 924 του ΑΚ.
7.Οι ιδιώτες ιδιοκτήτες σκύλων, οι οποίοι παραβιάζουν τόσο τη γενική διάταξη του ΑΚ όσο και τις ειδικότερες διατάξεις του 3170/2003, τις διατάξεις του Ν. 1444/84 με τον οποίο κυρώθηκαν οι Ευρωπαϊκές Συμβάσεις α) για την προστασία των ζώων στις εκτροφές" και β) "για την προστασία των προς σφαγή ζώων", και τις διατάξεις των άρθρων 9,10 και 11 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την προστασία των ζώων συντροφιάς, υφίστανται διοικητικές κυρώσεις και ποινικές κυρώσεις.

Γ. ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΟΤΑ
1.Σύμφωνα με τους Οργανισμούς Εσωτερικής Οργάνωσης και Λειτουργίας των Νομαρχιακών Αυτοδιοίκησεων της χώρας, στην Διεύθυνση Κτηνιατρικής εκάστης Ν.Α ανήκουν, μεταξύ άλλων και οι αρμοδιότητες οι σχετικές με την «μέριμνα και εφαρμογή των αρχών προστασίας των ζώων από πλευράς υγιεινής διαβίωσης και εν γένει μεταχείρισης των αδεσπότων ζώων συντροφιάς, καθώς και η εφαρμογή προγραμμάτων αντιμετώπισης αδεσπότων ζώων σε συνεργασία με τους Δήμους».
2.Σύμφωνα με το νέο Δημοτικό και Κοινοτικό Κώδικα (Ν. 3463/2006) άρθρο 75γ, παράγραφος 10, στην αρμοδιότητα των Δήμων ανήκει, μεταξύ άλλων και «η περισυλλογή και εν γένει η μέριμνα για τα αδέσποτα ζώα και η δημιουργία καταφυγίων, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία».
3.Το άρθρο 7 του Ν. 3170/2003: Περισυλλογή αδέσποτων σκύλων, ρητά ορίζει, μεταξύ άλλων, και τα ακόλουθα:
◦Αρμόδιοι για την περισυλλογή των αδέσποτων σκύλων είναι οι δήμοι και οι κοινότητες. Η περισυλλογή των αδέσποτων σκύλων μπορεί να πραγματοποιείται και από ζωοφιλικά σωματεία, εφόσον διαθέτουν την απαραίτητη υποδομή, σε συνεργασία με τον αρμόδιο δήμο ή κοινότητα. Οι δήμοι και οι κοινότητες συγκροτούν τα συνεργεία περισυλλογής από άτομα τα οποία διαθέτουν την κατάλληλη εκπαίδευση και εμπειρία σε θέματα που αφορούν στην αιχμαλωσία των ζώων και κατέχουν τις τεχνικές χειρισμού τους. […]Τα συνεργεία περισυλλογής καθοδηγούνται στο έργο τους και ελέγχονται από κτηνίατρο, ο οποίος ορίζεται από τη Διεύθυνση Κτηνιατρικής της αρμόδιας νομαρχιακής αυτοδιοίκησης.
◦3.α. Οι σκύλοι που περισυλλέγονται, οδηγούνται στα καταφύγια αδέσποτων ζώων συντροφιάς, που ιδρύονται και λειτουργούν από τους δήμους, τις κοινότητες και τα ζωοφιλικά σωματεία σε ιδιόκτητους ή μη χώρους.[…]
◦Οι σκύλοι που περισυλλέγονται οδηγούνται σε καταφύγια αδέσποτων ζώων συντροφιάς, όπου υποβάλλονται σε κτηνιατρική εξέταση και παραμένουν μέχρι να αναλάβει κάποιος ενδιαφερόμενος τη φιλοξενία τους. Σκύλοι που περισυλλέγονται και διαπιστώνεται από τη σήμανσή τους ότι έχουν ιδιοκτήτη που έχει δηλώσει την απώλειά τους, επιστρέφονται σε αυτόν. […] Σκύλοι που δίνονται σε ιδιώτες για φιλοξενία, πρέπει προηγουμένως να σημανθούν, να καταγραφούν και να υποβληθούν σε αποπαρασιτισμό, εμβολιασμό και στείρωση. Οι σκύλοι που παραμένουν στο καταφύγιο, εφόσον σύμφωνα με γνωμάτευση του κτηνίατρου του καταφυγίου κρίνονται υγιείς, επιτρέπεται να επαναφέρονται στο φυσικό περιβάλλον, με απόφαση της αρμόδιας δημοτικής ή κοινοτικής αρχής, εντός των διοικητικών τους ορίων και κατά προτίμηση στην περιοχή από όπου περισυνελέγησαν, αφού προηγουμένως σημανθούν, καταγραφούν και υποβληθούν σε αποπαρασιτισμό, εμβολιασμό και στείρωση. Την ευθύνη για την επίβλεψη, τη φροντίδα και την ευζωία τους έχουν τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παράγραφο 3α. Για την επαναφορά στο φυσικό περιβάλλον των αδέσποτων σκύλων λαμβάνεται υπόψη η πυκνότητα του πληθυσμού τους στην περιοχή όπου επαναφέρονται. Η επαναφορά δεν επιτρέπεται σε περιοχές με νοσοκομεία, σχολεία, αθλητικά κέντρα, αυτοκινητόδρομους ταχείας κυκλοφορίας και αεροδρόμια. […]
◦7. Με απόφαση του Υπουργού Γεωργίας ρυθμίζονται θέματα σχετικά με τον τρόπο, τη διαδικασία και το όργανο που είναι αρμόδιο για τη σήμανση και την καταγραφή των αδέσποτων σκύλων που περισυλλέγονται, τη δημιουργία δικτύου ενημέρωσης των πολιτών για τα ζώα που διατίθενται προς φιλοξενία, την παράδοσή τους στο νέο ιδιοκτήτη, τη δήλωση απώλειας, τη φιλοξενία και την επιστροφή των σκύλων που φέρουν σήμανση στον ιδιοκτήτη τους, την επαναφορά στο φυσικό περιβάλλον των αδέσποτων σκύλων, την παράδοση των σκύλων σε καταφύγια αδέσποτων ζώων συντροφιάς από τους ιδιοκτήτες που δεν επιθυμούν τη διατήρησή τους, τις επιτρεπόμενες μεθόδους ευθανασίας και κάθε άλλο σχετικό θέμα.
◦8. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών, Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και Γεωργίας παρέχεται οικονομική ενίσχυση στους φορείς που αναφέρονται στην παράγραφο 3α για την ίδρυση και λειτουργία των καταφυγίων αδέσποτων ζώων συντροφιάς. Με την ίδια απόφαση καθορίζονται ο φορέας που επιχορηγείται, ο σκοπός, το ύψος, η διαδικασία και οι προϋποθέσεις καταβολής της οικονομικής ενίσχυσης και κάθε άλλο σχετικό θέμα.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΝΑΚΥΠΤΟΥΝ ΑΠΟ ΤΟ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΛΛΕΙΨΕΙΣ ΤΟΥ

Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι το ελληνικό κράτος έχει δεσμευτεί σε διεθνές και κυρίως ευρωπαϊκό επίπεδο να λαμβάνει υπόψη του κατά την εκπόνηση και εφαρμογή πολιτικών τα θέματα διαχείρισης του ζωικού κεφαλαίου σε εθνικό και τοπικό επίπεδο και έχει διαμορφώσει το σχετικό πλαίσιο. Ωστόσο, ελάχιστοι είναι οι δήμοι οι οποίοι έχουν δραστηριοποιηθεί να θέσουν σε εφαρμογή όσα νομοθετικά προβλέπονται. Η Διεύθυνση Κ.Α.Φ.Ε. του ΥΑΑΤ, αφού μελέτησε το θέμα, διαπίστωσε ότι αποτελεί σημαντική έλλειψη του νομικού πλαισίου το γεγονός ότι, ενώ προβλέπονται σημαντικές διοικητικές και ποινικές κυρώσεις για τους ιδιώτες κατόχους ζώων, εάν αθετήσουν τις υποχρεώσεις τους, καμία κύρωση δεν έχει προβλεφθεί σε επίπεδο Δήμων, όταν αυτοί δεν εκπληρώνουν τις εκ του νόμου προβλεπόμενες υποχρεώσεις τους.

Μπορούμε να προσθέσουμε εδώ ότι εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι, ενώ σύμφωνα με το 924 ΑΚ, ο ιδιώτης κάτοχος ζώου, το οποίο προκαλεί ζημία, φέρει το βάρος της απόδειξης της μη ύπαρξης πταίσματος ως προς την φύλαξη ή την εποπτεία του ζώου, κανένα τέτοιο βάρος δεν φέρεται να έχει ο Δήμος, ο οποίος αφήνει αφύλακτα και χωρίς την υπό του νόμου ρητά προβλεπόμενη εποπτεία, να περιφέρονται στην επικράτειά του.

Προς βελτίωση της κατάστασης αυτής. στις 30.10.2006 η ΚΑΦΕ κατέθεσε σχέδιο τροποποιήσεων του Ν. 3170/2003 στο οποίο πρότεινε μεταξύ άλλων τα εξής:

Στο άρθρο 7 με τίτλο «Περισυλλογή αδεσπότων» στην παρα. 4 του τροποποιούμενου νομοθετήματος να εισαχθεί η διάταξη: «Η εφαρμογή του προγράμματος του παρόντος άρθρου είναι υποχρεωτική για τους Δήμους και τις Κοινότητες που έχουν πρόβλημα αδεσπότων σκύλων. Την ευθύνη για την επίβλεψη, τη φροντίδα και την ευζωία των επανενταχθέντων αδεσπότων ζώων έχουν οι Δήμοι, οι Κοινότητες και τα ζωοφιλικά σωματεία ή ομάδες ζωοφίλων.».

Στο άρθρο 13 με τίτλο «Διοικητικές κυρώσεις» στην παρα. 3 να εισαχθεί η διάταξη: «Στην περίπτωση που οι Δήμοι, οι Κοινότητες ή τα Διαδημοτικά Κέντρα παραβαίνουν τις διατάξεις του άρθρου 7, επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο με απόφαση του οικείου Νομάρχη, μετά από εισήγηση της αρμόδιας Διεύθυνσης Κτηνιατρικής της οικείας ΝΑ ή του Τμήματος της Περιφέρειας, ύψους από 5.000 έως 50.000 ευρώ». Ωστόσο, το σχέδιο αυτό δεν έγινε δεκτό, με αποτέλεσμα να διαιωνίζονται τα προβλήματα τα σχετικά με τις περιφερόμενες αγέλες αδεσπότων.

Επιπλέον των ανωτέρω προβλέψεων για κυρώσεις, οι οποίες κρίνονται απολύτως αναγκαίες για να υποχρεωθούν οι ΟΤΑ να υλοποιήσουν τα υπό του Νόμου οριζόμενα, ο ΣτΠ θεωρεί ότι πρέπει να λυθεί νομοθετικά το ζήτημα των ευθυνών των Δήμων προς αποζημίωση των πολιτών που υφίστανται ζημίες από αδέσποτα, με οποιοδήποτε τρόπο (επίθεση και τραυματισμός από το ζώο, τραυματισμός από την επίθεση, ζημιά στην περιουσία κλπ) που θεμελιώνονται στα άρθρα 105 και 106 ΕισΝΑΚ, τα οποία ορίζουν ότι: «Για παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του δημοσίου κατά την άσκηση δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί, το δημόσιο ενέχεται σε αποζημίωση εκτός αν η πράξη ή παράλειψη έγινε κατά παράβαση διάταξης που υπάρχει για χάρη του γενικού συμφέροντος …»και «οι διατάξεις … εφαρμόζονται και για την ευθύνη των δήμων και κοινοτήτων ή των άλλων προσώπων δημοσίου δικαίου από πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων που βρίσκονται στην υπηρεσία τους».

Η παράνομη παράλειψη έγκειται στην παράβαση της διοικητικής υποχρέωσης επιμέλειας. Εκείνος που επιτρέπει να υπάρξει μια εστία διακινδύνευσης, στο πεδίο για το οποίο είναι υπεύθυνος, πρέπει να χρησιμοποιήσει όλα τα διαθέσιμα μέσα ώστε να αποτρέψει τον κίνδυνο που μπορεί να επαπειλήσει τρίτους. Εάν δεν αποσοβήσει τον κίνδυνο, υποχρεούται να καλύψει τη ζημία που αυτοί υπέστησαν, και η υποχρέωση αυτή θα έπρεπε να προκύπτει από το σχετικό περί αδεσπότων νομοθέτημα.

Ένα ζήτημα το οποίο επίσης θα πρέπει να εξεταστεί νομοθετικά είναι και η πρόβλεψη ενδεχόμενων ποινικών ευθυνών των αρμοδίων εκάστου Δήμου, στις περιπτώσεις πρόκλησης ζημίας από επιθέσεις αδεσπότων.
Δείτε επίσης: Συμμόρφωση Δήμου προς τις διατάξεις ν. 3170/2003 «περί αδέσποτων ζώων»

Συνήγορος του Πολίτη