Η Εθνική Αντίσταση την περίοδο 1941-1944, ενάντια στην τριπλή Γερμανική, Ιταλική και Βουλγαρική κατοχή, έχει καταγραφεί σαν μια από τις πιο αγωνιστικές περιόδους του έθνους μας. Με τη συμμετοχή απλών πολιτών η ελληνική αντίσταση προκάλεσε σημαντικές απώλειες στις δυνάμεις κατοχής, υποχρεώνοντας τους Γερμανούς και τους Ιταλούς να διατηρήσουν στην Ελλάδα ένα πολύ σημαντικό τμήμα των στρατιωτικών δυνάμεων τους. Με τον τρόπο αυτό η μικρή Ελλάδα, μετά το έπος της Αλβανίας, συνέβαλε και πάλι στην τελική νίκη των συμμάχων κατά του Άξονα.
Κορυφαία στιγμή της αντίστασης αποτελεί αναμφίβολα η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, που ως αποτέλεσμα είχε την καθυστέρηση ανεφοδιασμού του Ρόμελ στην Αφρική και τελικά στην ήττα του, αλλάζοντας τη ροή του πολέμου. Ωστόσο τα στρατεύματα κατοχής δεν έμειναν άπρακτα. Χιλιάδες έλληνες αγωνιστές, γέροι, γυναίκες, ακόμη και παιδιά εκτελέστηκαν σε αντίποινα της αντιστασιακής δράσης. Μαρτυρικές πόλεις όπως τα Καλάβρυτα, το Δίστομο και η Υπάτη καήκαν ολοκληρωτικά από τη μανία εκδίκησης των κατακτητών.
Οι Αταλαντινοί δεν έμειναν απαθείς στη διάρκεια της κατοχής. Απλοί κάτοικοι της πόλης μας, ακόμη και ανήλικοι, οργανώθηκαν σε αντιστασιακές ομάδες και κυρίως στο ΕΑΜ – ΕΛΑΣ, συμμετέχοντας στην προσπάθεια απελευθέρωσης της χώρας. Οι άνθρωποι αυτοί δεν λογάριασαν τον κίνδυνο, δε φοβήθηκαν το θάνατο, γιατί πίστευαν στην ελευθερία της πατρίδας μας. Κάθε τέτοιος αγώνας όμως απαιτεί και τις θυσίες του. Η Αταλάντη έχει πληρώσει με πολύ αίμα και πόνο τη συμμετοχή της στην Εθνική Αντίσταση.
Από την αρχή της κατοχής η Αταλάντη ήταν[.....]
κάτω από τη στρατιωτική διοίκηση των Ιταλών. Την άνοιξη του 1943 τα Ιταλικά στρατεύματα κατοχής είχαν αποσυρθεί από την περιοχή της Αταλάντης και είχαν εγκατασταθεί στη Λιβαδειά.
Το πρωί της 29ης Μαΐου του 1943, ημέρα Πέμπτη, έφτασε η είδηση ότι έρχονται οι Ιταλοί από τη Λιβαδειά. Ο κόσμος στο άκουσμα της είδησης θορυβήθηκε, κι έτρεξε να κρυφτεί. Οι Ιταλοί αυτή τη φορά ήρθαν για να καταστείλουν την αγωνιστική διάθεση των συμπολιτών μας. Η βαθμιαία αύξηση της δύναμης των αντιστασιακών είχε ανησυχήσει τους συνεργάτες των Ιταλών. Η Αταλάντη κυκλώθηκε από ένα ολόκληρο τάγμα Ιταλών. Οι κατακτητές έκαιγαν σπίτια και πυροβολούσαν όσους προσπάθησαν να διαφύγουν.
Οι πρώτοι νεκροί ήταν ο Ταξιάρχης Αγραδάς, ετών 27, και ο Νικόλαος Χυμευτός, ετών 34.
Έπειτα συνέλαβαν άλλους οκτώ νέους της Αταλάντης.
Οι πιο πολλοί ήταν οργανωμένοι στο ΕΑΜ ή στην ΕΠΟΝ.
Συνελήφθηκαν:
ο Θεόδωρος Ζεκεντές, ετών 18,
ο Σωτήρης Κατσαρός, ετών 19,
ο Σπύρος Κοτσικόνας, ετών 22,
ο Γιώργος Μανωλάκης, ετών 30,
ο Δημήτρης Χασιώτης, ετών 33,
ο Ηλίας Γιαννούκος, ετών 37,
ο Βασίλης Λαπατσώρας, ετών 50,
και ο Θανάσης Τετριμέλης.
Παρά τις προσπάθειες του τότε προέδρου της Αταλάντης, Ηλία Καρδάρα, δεν στάθηκε δυνατή η απελευθέρωσή τους. Ο επικεφαλής συνταγματάρχης και ο πρώην φρούραρχος Αταλάντης υπολοχαγός Λιμπρίνο τον διαβεβαίωσαν ότι απλά θα τους ανακρίνουν. Τους φόρτωσαν σ’ ένα καμιόνι και ξεκίνησαν με κατεύθυνση προς τη Λιβαδειά. Στο δρόμο και λίγο έξω από την Αταλάντη, στη θέση “Περιβολάκια”, το καμιόνι σταμάτησε. Τους διέταξαν να κατεβούν.
Δεν υπήρχε καμία αμφιβολία για το τι θα επακολουθούσε.
Αλλά κανένας δεν λύγισε, όλοι τους αντιμετώπισαν με ηρωισμό το θάνατο.
Τους παρέταξαν σε μια γραμμή κι αφού τους διέταξαν να γυρίσουν, κοιτώντας προς το Μεγαπλάτανο, τους εκτέλεσαν με δύο οπλοπολυβόλα. Σχεδόν όλα μαζί τα κορμιά έπεσαν. Οι Ιταλοί αφού τους αποτελείωσαν με χαριστικές βολές τους άφησαν εκεί, μέσα στη λίμνη από το αίμα τους, κι έφυγαν. Ένας όμως γλίτωσε! Ο Θανάσης Τετριμέλης: τα βλήματα που τον έριξαν κάτω, τον πήραν στη μέση και στην πλάτη.
Η Αταλάντη εκείνη την ηλιόλουστη ημέρα της άνοιξης θρήνησε 9 συμπατριώτες μας.
Συνολικά στην διάρκεια της Εθνικής Αντίστασης οι εκτελεσθέντες Αταλαντινοί από τα κατοχικά στρατεύματα ανέρχονται σε 18.
Οι υπόλοιποι 9 είναι:
- ο Αντωνόπουλος Ηλίας, ετών 24, που εκτελέστηκε στις 13-10-1943 στην περιοχή της Άμφισσας.
- ο Ευθυμίου Θανάσης, ετών 30, που σκοτώθηκε στις 6-1-1945 στα Καλύβια Ελευσίνας.
- ο Κέππας Γιάννης, ετών 32, που εκτελέστηκε στις 6-6-1944 στη Θεσσαλονίκη.
- ο Κουτμάνης Βασίλης, ετών 30, που εκτελέστηκε στις 6-6-1944 στη Θεσσαλονίκη.
- ο Λουκοβίτης Γιάννης, ετών 25, που εκτελέστηκε στις 9-10-1943 στη Λαμία.
- ο Ματθαίου Κώστας, ετών 28, που εκτελέστηκε στις 9-10-1943 στη Λαμία.
- ο Μπινιάρος Τάσος, ετών 28, που εκτελέστηκε στις 9-10-1943 στη Λαμία.
- ο Νικολάου Χρήστος, ετών 26, που εκτελέστηκε στις 13-10-1943 στην περιοχή της Άμφισσας.
και
- ο Νίκου Βασίλης, ετών 34, που εκτελέστηκε στις 9-10-1943 στη Λαμία.
Σήμερα η Ελλάδα περνάει μια δύσκολη περίοδο.
Η πολιτική απαξίωση, η κοινωνική κρίση, η οικονομική ύφεση και η αβεβαιότητα για το μέλλον έχουν επηρεάσει προς το χειρότερο τη ζωή μας.
Η θυσία των ανθρώπων που έπεσαν σαν ήρωες πριν 57 χρόνια σε αυτό το σημείο μας διδάσκει ότι οι Έλληνες πρέπει να αγωνιζόμαστε έντιμα όλοι μαζί, όσο ισχυρός και αν είναι ο εχθρός ή ο κίνδυνος.
Η παραίτηση, ο δισταγμός και οι φοβίες δεν οδηγούν πουθενά.
Αυτοί οι άνθρωποι που εκτελέστηκαν εδώ, έπεσαν για την ελευθερία της πατρίδας μας. Έδωσαν και τη ζωή τους ακόμη για την Ελλάδα.
57 χρόνια μετά, ευθύνη δική μας είναι να φτιάξουμε μια καλύτερη πατρίδα που να μην τρώει τα παιδιά της, αλλά μια χώρα ίσων ευκαιριών, ισονομίας και αξιοκρατίας, για την οποία ο κάθε έλληνας θα είναι υπερήφανος, όπως υπερήφανοι είμαστε κι εμείς για την ανδρεία των συμπατριωτών μας στη διάρκεια της εθνικής αντίστασης.
Θανάσης Ζεκεντές
Αντιδήμαρχος Αταλάντης
