Ποδηλαζώντας στον ποδηλατοδρόμο Λαμίας

«Όταν βλέπω έναν ενήλικο πάνω σε ένα ποδήλατο, δεν απελπίζομαι για το μέλλον της ανθρωπότητας».

H.G. Wells

Ένα από τα πιο διαφημισμένα έργα της πόλης μας είναι οι ποδηλατοδρόμοι που κατασκευάστηκαν στο νότιο κυρίως τμήμα της Λαμίας.
Το ποδήλατο στις σύγχρονες ευρωπαϊκές πόλεις αποτελεί ένα θαυμάσιο εναλλακτικό μέσο μετακίνησης και εξυπηρέτησης των πολιτών αντικαθιστώντας το αυτοκίνητο καθώς και τα προβλήματα ασφάλειας, ρύπανσης, θορύβου και καθυστερήσεων που αυτό προκαλεί. Τελευταία και στην Ελλάδα έχει ξεκινήσει μια συζήτηση και ένας γενικότερος προβληματισμός για την χρήση ποδηλάτου ενώ απορροφήθηκαν γι’αυτό και πολλά ευρωπαϊκά κονδύλια για την κατασκευή των απαραίτητων υποδομών.
Η εφαρμογή όμως μιας γενικά καλής ιδέας προϋποθέτει[.....]

μιας μεγάλης κλίμακας κυκλοφοριακή μεταρρύθμιση και βέβαια δεν πρέπει να ξεκινά ΄΄δοκιμαστικά΄΄, ΄΄πιλοτικά΄΄ ή , το χειρότερο, διαφημιστικά. Ούτε στην προσπάθεια να γίνει αφαίμαξη κοινοτικών κονδυλίων πρέπει να πραγματοποιούνται τόσο ακριβά έργα και παρεμβάσεις, χωρίς καμία ενημέρωση του πολίτη - χρήστη και κατά συνέπεια χωρίς καμία προσπάθεια άμβλυνσης των αντιδράσεων και της υιοθέτησης νέων συνηθειών και αλλαγής νοοτροπίας των δημοτών.
Διατηρώ αρκετές επιφυλάξεις για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση των ποδηλατοδρόμων της πόλης μας, μιας και από ό,τι φαίνεται, δεν τηρήθηκαν οι ευρωπαϊκές και αμερικάνικες προδιαγραφές (βέβαια σήμερα, το ΙΜΕΤ-ΕΚΕΤΑ (Ινστιτούτο Μεταφορών - Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης) βρίσκεται στη διαδικασία κατάρτισης των προδιαγραφών ποδηλατοδρόμων , κατόπιν πια εορτής... ) σύμφωνα με τις οποίες σε μεγάλους δρόμους με κυκλοφορία επιδιώκεται ο πλήρης διαχωρισμός των ποδηλάτων από όλους τους χρήστες του δρόμου περιλαμβανομένων και των πεζών με κατασκευή αποκλειστικών διαδρόμων, ενώ ο ποδηλατοδρόμος πρέπει να έχει ελάχιστο πλάτος 1,20 μ., με επιθυμητό το 1,50 μ. και ιδανικό το 1,80 μ. και να μην υπάρχουν εμπόδια, μισό μέτρο εκατέρωθεν, όπως κολόνες, στύλοι, μάνδρες, φυτά.
Βέβαια εδώ κατασκευάστηκαν με στενώσεις κάποιων οδών, με επικινδυνότητα κατασκευής με το τσιμεντένιο ΄΄σενάζι΄΄και τους ανακλαστικούς σημαντήρες που το βράδυ εμποδίζουν και τυφλώνουν τους οδηγούς, αλλά και με δυσκολία διέλευσης ποδηλάτων στις δαιδαλώδεις διακλαδώσεις των διασταυρώσεων (βλ. περιοχή Έκθεσης κλπ). Αλήθεια ερωτήθη κανείς περίοικος για το πώς φαντάζεται έναν όμορφο και με ασφάλεια κατασκευασμένο ποδηλατοδρόμο ή απλά έγινε αγώνας επίδειξης ολοένα και περισσότερων χιλιομέτρων τέτοιων διαδρόμων αμφίβολης αισθητικής και ίσως επικίνδυνων για ποδηλάτες και πεζούς ή εποχούμενους;
Έρευνα του Πανεπιστημίου Λουντ Σουηδίας έδειξε πως ένας ποδηλάτης επί του ποδηλατοδρόμου κινδυνεύει να συγκρουστεί 11,9 φορές περισσότερο από ό,τι αν κινούταν σε ξεχωριστή λωρίδα κυκλοφορίας επί, και όχι δίπλα, της οδού κίνησης των οχημάτων!
Δυστυχώς οι μικροεφαρμογές-μπαλώματα μεγαλεπήβολων αλλαγών όχι μόνο δεν βοηθάνε αλλά συχνά βλάπτουν. Ειδικά σε θέματα λειτουργίας μιας πόλης δεν χωράει τσαπατσουλιά ούτε μεσοβέζικη λύση, όπως δυστυχώς συνηθίζουμε στην Ελλάδα της δοκιμής και του λάθους, ενώ στην συγκεκριμένη περίπτωση η αποσπασματική και μόνο διάνοιξη ποδηλατοδρόμων δεν αλλάζει ουτε την νοοτροπία των πολιτών-ίσως τους κάνει χειρότερους συμπεριφορικά- αλλά ούτε ενισχύει την χρήση του ποδηλάτου και στην υπόλοιπη πόλη.
Να φανταστείτε πως είναι τόσο ανενημέρωτος ο κόσμος που και η χρήση των συγκεκριμένων ποδηλατοδρόμων από ποδηλάτες πάλι είναι ανέφικτη, αφού η έγχρωμη-κόκκινη οριοθετημένη περιοχή που ανήκει σε ποδήλατα και μόνο, κατακλύζεται από αδαείς πεζούς που με τα mp3 στα αυτιά δεν σε ακούν και πέφτεις πάνω τους…ή απλά σταματάς κάθε λίγο και λιγάκι. Επίσης καρότσια με μωρά,παρέες παιδιών κ.λ.π. κατακλύζουν τον χώρο της υποτιθέμενης ποδηλασίας με τεράστιο τον κίνδυνο για τέλεση ατυχήματος, ενώ την νύχτα ο διάδρομος γεμίζει σπασμένα γυαλιά από μπουκάλια που κάποιοι ανεγκέφαλοι πετούν κάτω ανεύθυνα. Αλήθεια κάθε πότε σκουπίζεται-πλένεται ο ποδηλατο-πεζόδρομος? Μάλλον ποτέ…Άντε και καλές σαμπρέλες!
Έτσι ακόμη και αυτή η εναλλακτική χρήση του ποδηλατοδρόμου ως μέσο ψυχαγωγίας και αερόβιας άσκησης (αφού δεν μπορείς να πας στο κέντρο για την δουλειά σου) αποβαίνει άκαρπη εκτός από επικίνδυνη ενώ καθιστά ηρωική την κάθε εμφάνιση ποδηλάτη.
Η χρήση του ποδηλάτου μέσα στην πόλη όμως, δείχνει την άρνηση υποταγής στην άχρωμη κι ανυπόφορη καθημερινότητα μας, έρχεται σε σύγκρουση με τα αισθήματα παραίτησης και λέει όχι στην προσωπική θωράκιση του καθενός στο καβούκι του….
Κάποτε πρέπει να περάσουμε από το σύμβολο εξουσίας-αυτοκίνητο σε πραγματικά μέσα μεταφοράς-ποδήλατα, που προάγουν την κοινωνική ισότητα και συνοχή. Το ποδήλατο είναι προσιτό αγαθό, μειώνει τα καυσαέρια και την ηχορύπανση που μας ταλανίζει, αποτελεί θαυμάσια αεροβική άσκηση και βελτιώνει την ψυχική μας υγεία. Οι κοινωνικές επαφές αυξάνονται και βελτιώνονται με το αργό και ήπιο αυτό μέσο μετακίνησης. Σε μία χώρα με 189 ημέρες ηλιοφάνειας, η απλή βόλτα ή μετακίνηση με το ποδήλατο προσδίδει θεαματική ψυχοσωματική αναζωογόνηση και προάγει το αγαθό της δημόσιας υγείας ανέξοδα και ευχάριστα.
Η δημοτική αρχή έχει υποχρέωση προς τους δημότες της να ενημερώσει για την σωστή χρήση των ποδηλατοδρόμων , να κάνει παρεμβάσεις όπου υπάρχει ανάγκη (συντήρηση, χώροι στάθμευσης ποδηλάτων, επιτήρηση σωστής λειτουργίας των διαδρόμων) ώστε οι νοοτροπίες σταδιακά να αλλάξουν και να γίνει αποδεκτή η εικόνα του ποδηλάτου στον ενεργό κοινωνικό ιστό της πόλης από όσους επιθυμούν να ξανακερδίσουν το δημόσιο χώρο τους, κλέβοντας τον από το αυτοκίνητο, σύμβολο εξουσίας κάθε μοντέρνου πολίτη που περπατά μόνο ελάχιστα μέτρα την ημέρα, παχαίνει, τρώει αγχωμένα κι ασύστολα, αρρωσταίνει και κατά συνέπεια οδηγεί σε οικονομική εξαθλίωση την χώρα που πρέπει να τον πληρώνει για ίαση και φάρμακα, τη στιγμή που θα μπορούσε να βαδίσει, να ανέβει σε ποδήλατο και να κάνει τις δουλειές του στο κέντρο χωρίς στρες και πίεση, παράλληλα γυμνάζοντας το σώμα και ανοίγοντας τους ορίζοντες του μυαλού και της ψυχής…
Η συγκεκριμένη όμως δημοτική αρχή, η πολιτεία ευρύτερα και οι πολίτες, ενισχύουν τον οδηγικό τους τσαμπουκά, θωρακισμένοι πίσω από γυαλισμένες λαμαρίνες.Το πρόβλημα δεν είναι ότι δεν έχουμε λεφτά-άλλωστε σε ανάλογα έργα η Ε.Ε. θα προσφέρει κι άλλα αν και με μειωμένους πια ρυθμούς, ενώ εμείς θα στρέφουμε το χέρι και το βλέμμα αλλού- απλά δεν έχουμε τα κατάλληλα μυαλά. Η νοοτροπία μας είναι τραγική.
Τα εμπόδια όμως, γκρεμίζονται με παιδεία, πολιτισμό, ευαισθητοποίηση και ενημέρωση. Προς τούτη την κατεύθυνση έπρεπε να γίνει το έργο και η μελέτη και όχι στην άρον-άρον απορρόφηση κονδυλίων και πιστώσεων…
Αν κι η αξία της πόλης ίσως εχει χαθεί, τελευταία παρατηρούνται κάποιες φωνές που ευαισθητοποιούνται στο θέμα ποιότητα ζωής κι ό,τι απορρέει από τούτο, με αποτέλεσμα κάποια βήματα προς το καλύτερο να πραγματώνονται. Απαιτείται όμως ακόμη τεράστια προσπάθεια κι επιμονή, ώστε να πάψει ένας ποδηλάτης στο κέντρο της Λαμίας να θεωρείται ή τρελός ή γραφικός ή κουλτουριάρης ή (ψευτο)-οικολόγος και αθωράκιστος και άοπλος να βγαίνει στο κέντρο μιας πόλης που τα αυτοκίνητα εχουν κατακλύσει πια, κάθε σπιθαμή του δημοσίου χώρου και βίου. Αν και η ποδηλατική κουλτούρα μας λείπει και η αλήθεια είναι ότι η νοοτροπία μας αλλάζει δύσκολα, εμείς θα συνεχίζουμε να ποδηλατούμε και όπως είναι εμφανές πια, αρκετοί πολίτες εκδηλώνουν ενδιαφέρον στο να αποκτήσουν ποδήλατο και ποδηλατική συνείδηση. Πάντως είμαστε ποδηλάτες κι όχι ακροβάτες!

Ποδηλαζώντας...

Γιάννακας Γεώργιος
Μέλος Γραμματείας Πρωτοβουλίας Ενεργών Πολιτών Λαμίας